Priamos platform voor (anonieme) spermadonoren

Editie 3, april 2025

Tweede ontmoetingsdag op 10 mei

Beste Willem,

Terwijl de lente van 2025 zich ontplooit, melden we met trots dat Priamos ondanks zijn korte bestaan al volledig in de samenleving (van donorconceptie) lijkt verankerd. Onze vertegenwoordigers worden blijvend maar ook bij steeds meer en nieuwe belangengroeperingen betrokken. Donoren – soms nog zoekend naar handelingsperspectief – weten ons in toenemende mate te vinden. De contacten met de media zijn goed. Op 15 april zat Michiel prime time aan tafel bij Nieuwsuur. We zijn alweer in het tweede jaar van dit periodiek en presenteren hieronder het nieuws van ons platform.

Inhoud

• Tweede ontmoetingsdag: 10 mei
• Overschrijding maximum zwangerschappen per donor
• Prioriteiten Priamos in 2025
• Rechten en plichten van een zaaddonor
• Wet dkb per 1 april gewijzigd
• Tevredenheid over Spoorloos-serie
• Hoge Raad; erfenis
• Wervingsuggesties donoren
• Dilemma; donor vindt donorkind

Tweede ontmoetingsdag: 10 mei

De tweede ontmoetingsdag voor donoren vindt dit jaar plaats op zaterdagmiddag 10 mei van 14.00 tot circa 16.00 uur. We hebben een locatie gereserveerd in Den Dolder, nabij Utrecht. De locatie is op loopafstand van het station(netje) Den Dolder. Er is voldoende parkeergelegenheid, waaronder een parkeergarage bij de plaatselijke AH. Neem voor de zekerheid een blauwe parkeerkaart mee.

Het thema van deze middag is Rechten en plichten van zaaddonoren. Daarnaast is er natuurlijk voldoende gelegenheid om informeel met elkaar van gedachten te wisselen. Aanmelden kan via ons e-mailadres meeting@priamos.nl en je krijgt de week voor zaterdag 10 mei nadere informatie.

>> meer informatie

Overschrijding maximum zwangerschappen per donor

Helaas kwam eerder deze maand het bewijs (wat menigeen al vermoedde) dat sommige donoren te vaak zijn gebruikt. Er is nog geen definitief plan hoe hiermee wordt omgegaan. Het lijkt erop dat klinieken – als deze onderdeel van een ziekenhuis zijn – getroffenen (moeders en donoren) gaan benaderen.

Particuliere klinieken (bijvoorbeeld MCK en Nij Geertgen) lijken hun zaaddonoren voorlopig niet actief te informeren. Wij lobbyen bij de politiek en in de media om gedaan te krijgen dat alle donoren de complete informatie zo gauw mogelijk ontvangen.

Helaas is er sperma met het buitenland gedeeld. Dit wordt echter niet meegeteld in de huidige rapportage en evenmin bij de overschrijdingen van Medisch Centrum Bijdorp. Neem bij twijfel contact met ons op via info@priamos.nl.  

Donoren van SMCG/MCK (vroeger Kort Rapenburg in Leiden, nu Leiderdorp) willen we vragen om hun donorcontract op te zoeken en naar ons te mailen. Het is gebleken dat deze kliniek donoren verkeerd hebben voorgelicht over het maximum aantal nakomelingen.

Prioriteiten Priamos in 2025

Zoals in de intro verwoord zijn we zeer tevreden met de groei van dit platform. In alle opzichten. Maar er blijft nog genoeg werk aan de winkel voor de kerngroep. Voor de komende maanden zien de kerngroepleden als speerpunten:

1. Het beperken van het royale gebruik van donoren van buitenlandse spermabanken door Nederlandse klinieken. We staan hierbij schouder aan schouder met Stichting Donorkind.
2. Het op gepaste en duurzame manier verlagen van leeftijdsgrenzen voor donorkinderen om hun donorvader te kennen en/of ontmoeten. We staan voor een zorgvuldig traject waarbij (1) wordt verkend hoe de leeftijdsverlaging kan, (2) hoe donoren en gezinnen begeleid kunnen worden, maar ook (3) dat het aantal gezinnen per donor wordt verlaagd van 12 nu naar bijvoorbeeld 5. Ook hier trekken we samen op met Stichting Donorkind.
3. Evenzeer belangrijk blijft het uitbouwen van onze contacten met spermadonoren in Nederland.

>> meer informatie

Rechten en plichten van zaaddonoren

Mede door de wetswijziging (zie hieronder) is het thema ‘rechten en plichten’ in het dossier donorconceptie weer volop ter discussie. Zowel voor donorkind, wensouder, spermadonor als ook de medische vertegenwoordigers. Daarom zet Priamos dit topic hoog op de agenda. We bespreken dit bijvoorbeeld tijdens de ontmoetingsdag.

Wat zijn wettelijke plichten en rechten en moet dit inmiddels worden bijgewerkt? Is een donor(vader) moreel iets verplicht? Bijvoorbeeld ontmoeten? En wat moet hij erna? Geregeld contact houden? Moet zijn donorkind worden opgenomen in zijn familiekring? Moet hij zijn donorkind (financieel) bijstaan of helpen?

Maar ook; heeft de donorvader recht op contact? Mag hij familieleden van zijn donorkinderen ontmoeten?

Een aantal Priamos-leden heeft zijn gedachten over dit onderwerp geschetst. Het document biedt een voorzet op de discussie van 10 mei, maar is vooral bedoeld als bespreeknotitie om met betrokkenen in gesprek te gaan.

>> lees verder

Wet dkb per 1 april gewijzigd.

In onze vorige nieuwsbrief sorteerden we al voor op de wetswijziging rond donorconceptie in Nederland: de Wdkb – Wet donorgegevens kunstmatige bevruchting. Op 1 april is deze ingegaan. De nieuwe manier van registreren resulteerde al direct in het explosieve nieuws van ‘massadonoren’, waarna ook Priamos meer dan eens in de media verscheen.

We noemen hier nog even de belangrijkste wijzigingen. Eindelijk is wettelijk vastgelegd dat maximaal 12 moeders per donor worden bevrucht. Voorheen was dit slechts een medische richtlijn. Minstens net zo cruciaal is dat het College dkb (voorheen Sdkb) het aantal nakomelingen per donor gaat optellen voor alle Nederlandse klinieken samen; een hiaat dat na lang aandringen van betrokken partijen is gevuld. 

Het is vanaf nu voor donoren (en ook voor donorkinderen) mogelijk om informatie op te vragen over het aantal behandelingen dat er met hun zaad is geregistreerd. Iedere donor, ook een voormalige donor, heeft een unieke (landelijke) donorcode.
Tot en met vorige maand moest een niet-anonieme donor van voor 2004 expliciet toestemming aan het Sdkb (inmiddels dus Cdkb) geven voor het verstrekken van persoonsidentificerende gegevens. Zelfs een niet-anonieme donor kon nog zonder opgaaf van reden ‘nee’ zeggen. Dat kan vanaf 1 april 2025 voor de niet-anonieme alleen nog ingeval van zwaarwegende belangen. Donoren die als anoniem staan geregistreerd worden in de toekomst benaderd, maar alleen met toestemming van de anonieme donor verstrekt de Cdkb hun gegevens.

Indien er genetische aandoeningen bij donor of donorkind worden ontdekt, kunnen de artsen van een ziekenhuis contactgegevens opvragen om donor of donorkind te informeren. Uitgebreide informatie en interviews met Cdkb-leden beluister je in podcast ‘De Kwak Kwaakt’, episodes 105 en 106.

Tevredenheid over Spoorloos-serie

Op dinsdag 17 december ging de vierdelige KRO-NCRV documentaire ‘Sporen van een spermabank’ bij NPO Start in première. In deel 2 was er ruim aandacht voor Priamos en vertelden donors Peter en Bert uitgebreid hun verhaal. Laatstgenoemde toont zijn tevredenheid over deze serie.

“Terugkijkend ben ik blij dat ik een bijdrage heb kunnen leveren aan deze docu. Ik prijs met name hoe de makers de menselijke kant in beeld brachten. Verder heeft de serie een antwoord gegeven op mijn belangrijkste vraag waarom vele donoren meer dan 25 nakomelingen kregen. Omdat er veel meer dan 12 gezinnen per donor behandeld zijn. Schandalig. Een bijkomstig effect is dat een nakomeling mij in de docu herkend heeft, vanwege de gelijkenissen. Zij vroeg of Bert de donor was en dat was in dit geval correct. Ik ben de makers van de documentaire dankbaar dat zij dit gevoelige thema zo mooi in beeld gebracht hebben.”

Hoge Raad; erfenis

Successiewet en donorvader: mensen met juridische kennis gezocht!

In het geval je als donorvader geld zou nalaten aan je biologisch kind (via een testament bijvoorbeeld) dan betaalt het donorkind hierover veel meer belasting dan een erkend kind.

In september 2024 heeft de Hoge Raad een uitspraak gedaan die dit zou kunnen veranderen. Het ging hier om iemand die bij de geboorte niet werd erkend door de biologische vader. De moeder huwde later een andere man. Deze man erkende het kind als het zijne. De biologische vader bleef omgang houden met het kind; een omgangsregeling werd eerder in een rechtszaak geregeld. De Hoge Raad oordeelde dat hier sprake was van “family life”. Daardoor was er sprake van discriminatie volgens de Hoge Raad.

Bij Priamos vragen we ons af of dit ook zo werkt voor donorvaders die geregeld omgang hebben met hun donorkinderen. De Hoge Raad zet vooral bloedverwantschap en “family life” voorop in hun oordeel. Daarom maakt het voor ons als zaaddonors ook zo interessant.

Priamos zoekt mensen met juridische kennis die dit voor ons verder kunnen en willen uitzoeken. Het gaat dan met name om vragen als:

• werkt bloedverwantschap net als erkend ouderschap in dit geval? En is dit dan ook van toepassing voor (sommige) donoren?
• wanneer is er sprake van “family life”? Alleen al het feit, dat dit in het Engels wordt benoemd, doet vermoeden dat er geen harde criteria zijn.

Wervingsuggesties zaaddonoren

Helaas ziet Priamos nog steeds dat wensouders buitenlandse donors gebruiken. Dit keuren wij af. We kennen de discussie van enerzijds te weinig donoren en anderzijds te veel mensen met kinderwens. Maar om er op een andere manier naar te kijken deed één van onze leden een creatieve poging om meer Nederlandse mannen te werven.

• folders bij huisartsen en Sanguin;
• spotjes namens Stichting Ideële Reclame;
• lezingen bij Studium Generale van universiteiten;
• educatiespeech voor TEDx;
• passage in de oudejaarsconference;
• advertentiecampagne Goed Doel van de Vriendenloterij;
• benaderen sportkoepels zoals de KNVB;

Misschien zetten deze ideeën iets in beweging. Laten we out-of-the-box denken voor een complexe zaak. Uiteindelijk zijn binnenlandse donoren in het belang van de toekomstige kinderen.

Dilemma; donor vindt donorkind

In het begin van deze eeuw was kunstmatige inseminatie met donorzaad (KID) nog een schimmige wereld en bleek anonimiteit redelijk eenvoudig te handhaven. Donorkinderen wisten nauwelijks van elkaars bestaan en anonieme donoren leefden geïsoleerd van elkaar verder. In de afgelopen twintig jaar zorgden twee ontwikkelingen voor [1] veel meer open(baar)heid en [2] verbinding met lotgenoten: respectievelijk voortschrijdende DNA-techniek en sociale media.

Priamos signaleert dat ook de houding en behoeftes van zaaddonoren verschuiven. Donor Willem schreef een overweging. Een dilemma tussen vindbaar zijn en zelf vinden.

>> lees overweging

Colofon

© Platform Priamos 2025.

Dit platform verenigt (anonieme) spermadonoren in Nederland om informatie, gevoelens en handelingsperspectief te delen. Als zaaddonoren beogen we bereikbaar en aanspreekbaar te zijn om elkaar en andere betrokkenen bij Kunstmatige Inseminatie met Donorzaad (KID) met raad en daad te ondersteunen. Daarnaast treden we, waar we dit nodig achten, vanuit ons perspectief als belangenbehartiger naar voren.

De nieuwsbrief verschijnt minimaal twee keer per jaar en informeert betrokkenen, relaties en belangstellenden over de activiteiten, betrokkenheid en visie van het platform.

Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag, in welke vorm of op welke wijze dan ook, worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand of openbaar gemaakt zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van Priamos.